İÇERİDEN DIŞ DÜNYAYI GÖRMEK YÜZYIL ORTASI İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER

Camekân içine alınmış verandalardan yüzen otellere, doğayı bir sığınak konforuna sahipken deneyimleme isteğimiz devamlı surette bir gerilime yol açmakta.

Sığınak ihtiyacı ezelden beri süregelirken, doğayı yaşantımıza tekrar davet etme lüksü ise 20.yüzyılın başlarında dayanıklı metal ve daha güçlü cam sektörlerinde meydana gelen gelişmelerin bir sonucu. Bu hammaddeler yenilikçi mimarların tam da dış dünyayı radikal bir şekilde yaşam alanlarına entegre etmek için ihtiyaç duydukları şeylerdi. Bu akımın doruk noktası, başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere, yüzyıl ortası modern tarzda kendine ifade alanı buldu.

Frank Lloyd Wright, birkaç pencereli sığınak benzeri evler tasarlayan ve çevremizdekilere yakınlaşmamızı sağlayan ilk Amerikalı mimarlardan biridir. Doğanın iç mekân ile uyumlandığı Japon kültüründen esinlenen Wright, Avrupa’nın biçimsel Yunan ve Roma tasarımlarını reddeden ilerici bir Amerikan mimari tarzı olan Prairie Ekolü ile iç mekân/dış mekân entegrasyonunun nasıl olabileceğini araştırdı. 20.yüzyılın ilk yirmi yılında, kendisinin “organik mimari” olarak adlandırdığı bu tarzın yayılmasına önayak oldu. Bu, bir evin içinde bulunduğu araziyle tezat teşkil etmek yerine, uyumlu olması gerektiğine dair radikal bir düşünceden ibaretti.

1920’lerde ortaya çıkan ve Uluslararası Tarz olarak adalandırılan değişim akımını bir adım daha ileriye taşıyarak süslemelerin ve renklerin geride bırakılmasına, bunların yerine temiz hatların ve sadeliğin ön plana çıkmasına neden oldu. Yüzyıl ortası modern tasarım ise bu ideallerin tam anlamıyla ifade alanı bulmasını sağladı. Açık yerleşim planları ve geniş pencereler için yıkılan duvarlar iç mekânın kutsallığı ile doğal dünyanın harikaları arasındaki çizgiyi belirsizleştirdi.

1930’lu ve 1940’lı yıllarda hızlı bir şekilde büyüyen Los Angeles (Kaliforniya) gibi metropoller, inşaata uygun boş alanların varlığı, konut ihtiyacındaki ve endüstriyel malzemelerin bulunabilirliğindeki artış nedeniyle mimarlar için adeta deneme alanı haline geldi. 

Şimdi gelin birlikte Los Angeles’ta yüzyıl ortası modern tarzda inşa edilen iki örnek eve bir göz atalım. 

Kariyerinin başında olan bir mimarın kendi evini alışılagelmişin dışında tasarlaması yerinde bir hamledir. 1932 yılında Richard Neutra da kendi evini hem ferah hissettirecek hem de göz alabildiğine geniş bir manzaraya nazır olacak şekilde tasarlamıştır. Yalnızca 60' x 70' (18m x 20m) büyüklüğünde bir arsa üzerine yapılan evde bol camın kullanıldığı iki kat, bir yansıtma havuzu,  bir bodrum ve yakındaki Silver Lake ovası ve havzası manzaralarına nazır bir de çatı katı bulunmaktadır. Merdiven boşluğu her kattaki küçük odalar için yatay eksen olarak kullanılmıştır. Renkler ve tonlar nötr, mobilyalar ise minimalist tarzdadır. Bütün bu detaylar ışık, hava, boşluk ve su ile iç içe olma hissini doğurmaktadır.

Her ne kadar evin orijinali 1963’te meydana gelen yangın sırasında zarar görmüş olsa da, Neutra ve oğlu evi tekrar inşa etmişlerdir. Ev ve stüdyo daire halka açık olduğu için, istediğiniz zaman ziyaret edebilirsiniz. Daha fazla bilgi için www.neutra-vdl.org sitesini ziyaret edebilirsiniz.

1957’de CH "Buck" ve Carlotta Stahl rüya evlerini tasarlaması için genç bir mimar tutmuşlardı. Tehlikeli bir yamaçta cam, çelik ve beton kullanılarak yapılan Stahl Evi daha sonraları mimarının özgün bir eseri haline geldi. Bu ev ayrıca, ABD’deki konut sayısındaki patlamaya tepki olarak pahalı olmayan model evler tasarlamaları için önemli mimarları görevlendiren ‘Arts and Architecture’ dergisinin bir girişimi olan Örnek Ev programında da yer almıştır.

Hollywood Hills’in yüksek mevkilerinden birinde yer alan ev, muhteşem dağ, Los Angeles ve Pasifik Okyanus manzaraları sayesinde ilginç konumunun hakkını veriyor. Tasarım, çevre manzaraları ile sizin aranıza girecek her şeyi üç tarafta boydan boya kullanılan camlar sayesinde minimize ediyor ve kolonlarla desteklenmiş temel de oturma odasının şehrin üzerinde yüzer gibi görünmesini sağlıyor. Bu cesur tasarımı ve konumu Stahl Evini modern bir sanat ikonu haline getirmiştir.

Filmlerde, televizyon şovlarında ve resimli dergilerde de yer alan ev, zaman içinde Los Angeles’ın simgesi haline gelmiştir. Amerikan kültüründeki yeri, 2013’de ABD Ulusal Tarihi Yerler Listesine eklendikten sonra daha da sağlamlaşmıştır.

Örnek Ev # 22 hala Stahl ailesinin mülkiyetinde olup turlara açıktır. Daha fazla bilgi için www.stahlhouse.com adresini ziyaret edebilirsiniz.